Paragraaf Sociale monitor

Voor de gemeente Dronten is het van belang om steeds meer in te spelen op de hedendaagse sociale vraagstukken. Dit vraagt om integraal beleid dat rekening houdt met behoeften van inwoners en samenwerkingspartners en wendbaar is in activiteiten, voorzieningen en diensten. Naar aanleiding van de evaluatie van het Beleidsplan Transitie Sociaal Domein 2015-2018 , heeft de gemeente Dronten in 2018 samen met maatschappelijke partners de nieuwe werkwijze binnen het sociaal domein uitgewerkt in een strategie en vijf themaplannen voor de periode 2019 tot en met 2022.

In de strategie sociaal domein 2019-2022: Samen bouwen aan samen leven is beschreven dat de gemeente Dronten het sociaal domein vanuit een breder perspectief wil benaderen dan de drie decentralisaties participatie, jeugd en Wmo. Dat betekent meer vanuit het perspectief van de inwoner en in verbinding met beleidsthema’s als openbare gezondheidszorg, sport en cultuur, handhaving van leerplicht, bestrijding van voortijdig schoolverlaten en onderwijsachterstanden, voor- en vroegschoolse educatie, passend onderwijs, leerlingenvervoer, ondersteuning van vrijwilligers en wijkgericht werken. De visie van Dronten op het sociaal domein kent drie pijlers:

• Naar een participatiesamenleving;
• Naar een inclusieve samenleving;
• Naar een gezonde leefomgeving.

In de maatschappelijke agenda 2019-2022 zijn deze pijlers verwoord in ambities. Met de Dronter Koers heeft de gemeente de afgelopen jaren al bewezen dat samen optrekken met maatschappelijke partners meerwaarde oplevert voor inwoners. Met de maatschappelijke agenda is de volgende stap gezet. Deze maatschappelijke agenda is gezamenlijk opgesteld om zo de gedeelde zeggenschap en verantwoordelijkheid in het sociaal domein te ondersteunen. De maatschappelijke agenda bestaat uit een vijftal thema’s die de ambities omvatten:

1. Participatie: meer (kwetsbare) inwoners doen actief mee.
2. Zelfredzaamheid en eigen mogelijkheden: meer (kwetsbare) inwoners voeren eigen regie.
3. Gezonde leefstijl: inwoners voelen zich goed.
4. Leefbaarheid en veiligheid: een inclusieve samenleving waar inwoners zich veilig voelen en prettig wonen.
5. Opvoeden en opgroeien: in Dronten groeien kinderen veilig (in harmonie) op.

Voor ieder thema hebben we samen met onze partners resultaten geformuleerd die we willen bereiken. Op de afzonderlijke resultaten hebben we met onze partners indicatoren benoemd. De themaplannen en de geformuleerde resultaten met bijbehorende activiteiten zijn in april 2019 door de raad vastgesteld.

In het vervolg van deze paragraaf vindt u de verantwoording per themaplan. In dit algemene deel gaan we in op de monitoring, financiële zaken en onderwerpen die niet direct onder een of meerdere themaplannen te brengen zijn.  

Gevolgen COVID-19

Sinds het begin van 2020 is de hele wereld, inclusief ons land, in de greep van COVID-19. Ook voor gemeenten heeft dit grote gevolgen. Op 18 juni jl. bent u in een informatiesessie geïnformeerd over de gevolgen van COVID-19 voor diverse onderdelen van onze dienstverlening in Dronten. Voor het sociaal domein heeft u informatie gekregen over de uitvoering van de TOZO, de noodopvang van kinderen uit kwetsbare gezinnen of gezinnen met cruciale beroepen, de financiering van zorg en ondersteuning en subsidies. In deze paragraaf gaan wij specifieker in op de ontwikkelingen van de activiteiten per themaplan waarbij de invloed van COVID-19 ook zichtbaar is.

Voortgang strategie en themaplannen

Bij het opstellen van de strategie sociaal domein is afgesproken om uw raad, en in het bijzonder de fractiespecialisten sociaal domein, twee keer per jaar te informeren over de voortgang van de strategie en themaplannen. Dit doen wij meestal in de vorm van een raadsinformatieavond in het voor- en najaar. Vanwege de ontwikkelingen rondom COVID-19 heeft de bijeenkomst in het voorjaar van 2020 niet plaatsgevonden. Wel is er tijdens de raadsinformatieavond van 27 augustus jl. aandacht geweest voor de nadere regels bij de omgekeerde verordening sociaal domein. De raadsinformatieavond sociaal domein in het najaar 2020 heeft digitaal plaatsgevonden op 2 december. Hierin bent u meegenomen in:

1. De resultaten van de themaplannen, vanuit het perspectief van de gemeentelijke uitvoering en de invloed van COVID-19 hierbij.
2. Kaderstellende vragen voor de opzet van de evaluatie sociaal domein die in 2021 staat gepland.
3. Het onderzoek naar scenario’s voor de toekomstige uitvoering van de Participatiewet en de Wsw.

Monitoring

De monitoring op basis van indicatoren (en de financiële effecten van de maatregelen die we nemen in lijn met de scenariokeuze) zijn de basis. Door de vraag naar meer data en de wens om datagedreven te gaan werken, wordt dit voor het komende jaar een speerpunt, met een data-analist als aanjager. Een belangrijk punt van aandacht is dat niet alle cijfers even recent zijn, sommige indicatoren zijn afhankelijk van externe bronnen, die minder frequent beschikbaar zijn.

Financiële strategie

Naast maatschappelijke ambities hebben we ook de ambitie dat ons financiële huishoudboekje op orde is. In de Begroting 2020 hebben we de meerjarige financiële kaders voor het sociaal domein opgenomen in lijn met de scenariokeuze die in de Kadernota 2019 voor het sociaal domein is gemaakt.
Het realiseren van onze maatschappelijke en financiële ambities is geen eenvoudige opgave. Het vraagt om een onlosmakelijke combinatie van het uitvoeren van maatregelen uit de scenariokeuze als (meerjarige) incidentele investeringen om structurele besparingen mogelijk te maken.

Waar in 2016 nog sprake was van een positief totaalsaldo op het sociaal domein van ongeveer € 1,4 miljoen, ontstond in 2017 een negatief saldo op het sociaal domein van ongeveer € 3,5 miljoen. In het voorjaar van 2018 is daarom een scenariostudie gedaan om te komen tot financieel evenwicht in het sociaal domein.

De ontwikkeling van het tekort binnen het sociaal domein, de te treffen maatregelen en de aanvulling vanuit de algemene begrotingsruimte, is verwerkt in de Begroting 2020. Om de begroting te realiseren zijn de in het scenario opgenomen maatregelen financieel vertaald in de Begroting 2020 en inhoudelijk uitgewerkt in drie van de vijf themaplannen: Participatie, Zelfredzaamheid en eigen mogelijkheden en Opgroeien en opvoeden. Voor de financiële analyse verwijzen wij u naar de programmaverantwoording.

Stabiele oplossing hulpmiddelen in 2020

Begin 2020 waren er grote problemen bij leverancier HMC. Om ervoor te zorgen dat onze inwoners hier zo min mogelijk last van zouden hebben, zijn de opdrachten voor hulpmiddelen uitgezet bij Welzorg en is voor reparaties gewerkt met noodoplossingen. In april 2020 is HMC failliet gegaan en hebben Dronten, Noordoostpolder en Urk een overbruggingsovereenkomst gesloten met Welzorg. In september 2020 heeft Welzorg ook de hulpmiddelen die voorheen van HMC waren overgenomen. Sindsdien zijn alle hulpmiddelen in de gemeente in beheer van Welzorg. Daarnaast is in 2020 in samenwerking met de adviesraden gewerkt aan de nieuwe aanbesteding Wmo hulpmiddelen. Hierin zijn de leerervaringen van de afgelopen jaren en nieuwe inzichten verwerkt. De aanbesteding wordt gepubliceerd in februari 2021.

Ontwikkelingen zorg in Flevoland

De zorgtafel werkt op basis van de agenda die opgesteld is door de toekomstverkenner en weergegeven is in het rapport Toekomstverkenning van de zorg in Flevoland. Er is in 2020 hard gewerkt om de onderdelen die op deze agenda staan op te starten en uit te werken. Er is een voorstel gedaan om de zorgtafel verdere borging te geven binnen Flevoland, de zorgtafel 2.0. De zorgtafel is na het omvallen van het ziekenhuis in Lelystad opgestart om de netwerkverbindingen en samenwerkingen in de zorg in Flevoland en het vertrouwen tussen betrokken partijen én inwoners in Flevoland te herstellen. Het doel was om het zorglandschap in Flevoland duurzaam en toekomstbestendig in te richten. De eerste stap hierin is gezet. Met het voorstel voor de zorgtafel 2.0 is het van belang om continu de verbinding te maken met de vier lijnen vanuit de Nederlandse zorgautoriteit (Nza): preventie, gezond netwerk rondom de cliënt, zorg zo dicht mogelijk bij huis en specialistische zorg. Hierbij wordt het Abstractieniveau van Zorgtafel verhoogd zodat projecten door deelnemers kunnen worden uitgewerkt. Daarnaast wordt nadrukkelijk de verbinding met bestaande overlegstructuren gezocht (bijvoorbeeld het Bestuurlijk Overleg Sociaal Domein (BOSD)-overleg dat zich richt op het brede sociaal domein) om voortgang op het totaal te monitoren, te informeren, te initiëren en te activeren.

In juli is de Houtskoolschets acute zorg aangeboden aan de Tweede Kamer en een openbare consultatieronde gestart. Er is door de provincie Flevoland en de 6 Flevolandse gemeenten een gezamenlijke reactie opgesteld. In deze reactie zijn een aantal aandachtspunten meegegeven die mede gebaseerd zijn op de ervaringen in Flevoland na het faillissement van de IJsselmeerziekenhuizen, oktober 2018. Deze punten zijn afgestemd met de zes gemeenten binnen onze provincie en Flevolandse Patiënten Federatie; de brief is mede namens deze partners opgesteld.

In 2020 is ook gestart met het ontwikkelen van een regioperspectief op basis van openbare data en beschikbare data van Zilveren Kruis, het zorgkantoor, de gemeenten en GGD. Met dit gezamenlijke regiobeeld bieden deze partijen de partners aan de Zorgtafel Flevoland een denkrichting: wat komt er op ons af als we kijken naar samenstelling van de bevolking, zorgvraag en zorgaanbod in de regio? En hoe kunnen we omgaan met die uitdagingen?

Een van de zaken die op de zorgtafel aangekaart is, is de 45 minutennorm. Voor de spreiding en beschikbaarheid van acute zorg in ziekenhuizen wordt in Nederland de 45-minutennorm gehanteerd. Dat is geen prestatienorm. De norm houdt in dat een spoedeisende hulp (SEH) niet mag sluiten als het aantal inwoners dat in een spoedgeval zo’n afdeling niet binnen 45 minuten per ambulance kan bereiken door deze sluiting toeneemt. Inmiddels heeft De Gezondheidsraad het advies uitgebracht aan de minister voor Medische Zorg en Sport. De commissie adviseert om de invulling van een spreidingsnorm in een bredere context te zien en bij de spreiding van ziekenhuizen naast tijd ook te kijken naar de benodigde expertise in ziekenhuizen en regio’s. Voldoende capaciteit van zorgprofessionals, ambulances en voorzieningen in ziekenhuizen is daarbij een punt van aandacht.

Schoon en leefbaar huis

In 2020 is het beleid rondom de werkwijze schoon en leefbaar huis gewijzigd. In de gemeente Dronten wordt er gewerkt met deze landelijke methode. Deze is ontwikkeld door KPMG en HHM en wordt door veel gemeenten gebruikt. In december 2019 is er een uitspraak van de rechtbank geweest die ons beleid grotendeels ondersteunt maar een paar onderdelen graag verder onderbouwd wilde zien. De gemeente heeft de onderbouwing aangescherpt en dit laten controleren door bureau HHM, die ook het oorspronkelijk landelijk onderzoek heeft uitgevoerd. Deze aanpassing in beleid is vervolgens beoordeeld door een werkgroep, met als doel om te testen of dit passend is voor de inwoners van Dronten. In deze groep zaten alle drie de aanbieders van hulp in het huishouden in Dronten, drie leden van het ASD, de gemeente Dronten en een hygiëne en preventie specialist van het GGD. Zij hebben vastgesteld dat deze werkwijze passend is voor de inwoners van de gemeente Dronten. Met deze lokale toets is voldaan aan de vereiste gesteld door de rechtbank.